برنامه اپ گالری و سیستم عامل هارمونی هوآوی، رقبای جدید اندروید و گوگل پلی

چهارم فروردین امسال، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که توانسته به یک پیام درون‌سازمانی در شرکت هوآوی دست یابد که در آن، بنیانگذار این شرکت، درخواستی عجیب از کارکنانش را مطرح کرده است. رن ژنگفی (بنیانگذار هوآوی) در این پیام از کارکنان شرکت خواسته بود «جرات و جسارت» پیشتازی در دنیا در حوزه «نرم‌افزار» را داشته باشند.

در آن روزها، ‌کمر هوآوی زیر فشار تحریم‌های ایالات متحده حسابی خم شده بود و بسیاری از کارشناسان اقتصادی، پایان روزهای اوج و افول این غول چینی را پیش‌بینی می‌کردند.  اما پیام آقای ژنگفی از دو جنبه بسیار عجیب بود.

چندین دهه‌ است که شرکت‌های بزرگ چینی صنعت دیجیتال بیشتر به فعالیت در حوزه سخت‌افزاری شناخته می‌شوند و گزافه نیست اگر بگوییم تقریبا هیچ شرکت شاخصی در زمینه نرم‌افزار در این کشور وجود ندارد. سامانه‌هایی مثل علی‌بابا نوآوری چندانی ندارند و صرفا به دلیل تعریف مدل کسب‌وکاری تقریبا متفاوت یا بهره‌گیری درست از فرصت‌های موجود در چین توانسته‌اند به موفقیت برسند.

حتی سیاستمداران این کشور هم چند سال پیش اعلام کردند که مزیت پیشتازی در حوزه اینترنت و صنایع دیجیتال را به رقیب اصلی خود یعنی ایالات متحده باخته‌اند و به همین دلیل، سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی را در برخی حوزه‌های دیگر نظیر هوش مصنوعی و ژنومیک آغاز کردند.

نبرد جنگجوی جسور چینی با غول‌های تکنولوژی دنیا

حالا بنیانگذار هوآوی از قصد خود برای برداشتن گامی متفاوت از همیشه سخن می‌گفت. خیلی‌ها، پیام آقای ژنگفی را خوش‌بینی افراطی می‌دانستند، اما از سوی دیگر، کسانی که با سابقه رشد هوآوی آشنایی داشتند، می‌دانستند که آقای ژنگفی فردی دقیق است و ممکن نیست حرفی حساب‌نشده بزند. اما آیا ممکن بود یک شرکت چینی که تمام عمرش در زمینه سخت‌افزار یا فناوری‌های پیچیده مخابراتی به فعالیت پرداخته، بتواند در زمینه نرم‌افزار هم حرفی برای گفتن داشته باشد؟

ورود گوشی هوشمند هوآوی به حوزه نرم‌افزار و صنعت دیجیتال

بنیانگذار هوآوی در بخشی دیگر از پیام خود گفت که شرط موفقیت تلاش‌ها در زمینه نرم‌افزار، به در پیش گرفتن رویکردی متن‌باز (open source) بستگی دارد و از کارکنان شرکت خواست تا جایی که ممکن است از اجتماعات مختلف مرتبط با نرم‌افزارهای متن‌باز در اینترنت، اطلاعات به دست آورند.

جزئیاتی درباره یک ضدحمله

او همچنین با اشاره به ضرورت تقویت جایگاه شرکت در چین، گفت که این امکان وجود دارد که بازار هوآوی شامل منطقه‌ای گسترده در سراسر دنیا، البته به استثنای ایالات متحده باشد. او در این یادداشت نوشت: «به محض اینکه بر بازار اروپا، آفریقا، آسیا و اقیانوسیه تسلط یافتیم، اگر استانداردهای ایالات متحده با استانداردهای ما سازگار نبود، نمی‌توانیم وارد این کشور شویم و البته در این صورت، ایالات متحده نیز نباید وارد قلمرو (بازار) ما شود.»

آیا این افکار و برنامه‌های بنیانگذار هوآوی، صرفا خیال‌پردازی بود؟ واقعیت این است که این روزها اگر به اخبار منتشر‌شده از این شرکت نگاه کنیم، می‌بینیم توصیه آقای ژنگفی چندان هم بیراه نبود!

برای درک بهتر وضعیت، شاید بهتر باشد به سال ۲۰۱۹ برگردیم.

بررسی علت تحریم گوشی هواوی از طرف دولت ایالات متحده

در سال ۲۰۱۹ و درست چند ماه پس از آن بود که از نظر میزان فروش از اپل هم پیشی بگیرد و به دومین سازنده گوشی هوشمند (پس از سامسونگ) تبدیل شود، ترامپ (رئیس جمهور وقت ایالات متحده) اعلام کرد تحریم‌هایی را علیه هوآوی اجرا می‌کند. دولت ایالات متحده اعلام کرد تجهیزات تولیدی توسط این شرکت، امکان شنود و جاسوسی را برای دولت چین فراهم می‌سازد.

وقتی ترامپ، زیر میز زد!

بر اساس این تحریم‌ها، هوآوی همچنین نمی‌توانست به فناوری‌های پیشرفته و حساس که در ایالات متحده توسعه می‌یابند دسترسی یابد. محدودسازی این شرکت برای سفارش قطعات به شرکت‌های آمریکایی و همچنین فروش محصولات از دیگر محدودیت‌هایی بود که ترامپ علیه هوآوی تعیین کرد.

اما یکی از مهم‌ترین بندهای این تحریم، به سیستم عامل گوشی‌های هوشمند هوآوی مربوط می‌شد. تا آن زمان، هوآوی همانند بسیاری دیگر از فعالان تولید گوشی هوشمند، از اندروید استفاده می‌کرد. اما تحریم‌ها سبب می‌شد کاربران گوشی‌های هوشمند این شرکت نتوانند به آپدیت‌های جدید اندروید گوگل دسترسی داشته باشند. حالا هوآوی مانده بود و بازاری که جلوی چشمش از دست می‌رفت!

رفع مشکل تحریم هواوی با ارائه سیستم عامل هارمونی

هوآوی که حالا پس از آغاز تحریم‌ها، از فروش گوشی هوشمند به کشورهای توسعه‌یافته به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمدش ناامید شده بود، استراتژی خود را به کار روی نرم‌افزار و نیز ابزارهای پوشیدنی مثل ساعت و همچنین تبلت قرار داد.

جنگجوی زمین‌خورده، برمی‌خیزد

البته ماجرای روی‌آوردن هوآوی به سیستم عامل هارمونی، ربطی به آغاز تحریم‌های ایالات متحده نداشت! جالب است بدانید این شرکت از سال‌ ۲۰۱۶، فعالیت خود ‌روی سیستم عامل هارمونی را آغاز کرده بود. هوآوی در آن زمان به دنبال زمینه‌سازی به منظور ایجاد پلتفرمی برای ارتباط بین دستگاه‌های مختلف تولیدی خود در قالب اینترنت اشیاء و البته با تاکید بر ارتباطات بر بستر سرورهای ابری بود.

اما شروع تحریم‌ها در سال ۲۰۱۹ موجب شد راهبرد این شرکت در این زمینه تغییر کند و البته کار ‌روی هارمونی نیز شتابی دوچندان بگیرد.

مدیران هوآوی تصمیم گرفتند هارمونی را جایگزین اندروید کنند و به این ترتیب، تحریم‌ وضع‌شده را دور بزنند. اولین کاربرد سیستم عامل هارمونی بر روی تلویزیون‌های هوشمند برند آنر (Honor) بود که البته در آن زمان به هوآوی تعلق داشت، ولی هوآوی به چیزی فراتر از اینها می‌اندیشید.

الهام‌گیری سیستم عامل هارمونی هوآوی از اپل

با وجود اینکه هارمونی جایگزین اندروید در گوشی‌ها و محصولات این شرکت شد. اما مدیران این شرکت، بیشتر به اپل به عنوان یک الگو نگاه می‌کردند تا به گوگل. پروژه هارمونی هوآوی بیشتر به دنبال ایجاد یک پلتفرم نرم‌افزاری واحد در دستگاه‌های مختلف است که تجربه یکنواختی را برای همه کاربران در دستگاه‌های مختلف به همراه داشته باشد.

هوآوی در مراسم معرفی این سیستم عامل، از شعار اختصاص‌یافته برایش یعنی «یکی مثل همه و همه مثل یکی» (one as all, and all as one) نیز رونمایی کرد. این ویژگی مهم یعنی تجربه کاربری یکنواخت، بیشتر از اینکه در اندروید دیده شود، در سیستم عامل اپل نمود یافته است.

اپلیکیشن گالری اپ، جایگزین گوگل پلی در هوآوی

گفتیم که کار روی هارمونی، چند سال پیش از آغاز تحریم‌ها علیه هوآوی در سال ۲۰۱۹ آغاز شد. در واقع تلاش هوآوی در سال‌های‌۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ تا حد زیادی با احتیاط همراه بود. پیش از هوآوی، دو شرکت مایکروسافت و سامسونگ نیز تلاش کرده بودند سیستم‌عامل و همچنین بازاری آنلاین برای اپلیکیشن‌های آن به وجود آورند. با وجود اینکه هر دوی این شرکت‌ها از هر نظر از هوآوی بزرگ‌تر و نامدارتر بودند، تلاش‌شان با شکست سنگینی روبه‌رو شد.

نگاهی به کارنامه چند‌ماهه عملکرد هوآوی نشان می‌دهد این شرکت توانسته عملکردی متفاوت از این دو شرکت را در زمینه طراحی سیستم عامل و راه‌اندازی بازار اپلیکیشن‌های ویژه آن به نام خود ثبت کند. اما راز موفقیت نسبی هوآوی در چیست؟

هوآوی با ارائه سیستم عامل هارمونی و اپ گالری به صدر بازار دیجیتال برگشت

تقریبا همه پلتفرم‌های دوطرفه (شامل دو دسته گسترده عرضه و تقاضا) با مشکل قدیمی «اول مرغ یا تخم‌مرغ؟» روبه‌رو هستند. فرض کنید می‌خواهید یک پلتفرم برای عرضه محصولات کشاورزی به مشتریان معمولی راه بیندازید. مشتریان وقتی این پلتفرم را جدی می‌گیرند که عرضه‌کنندگان متنوعی در آن وجود داشته باشد و عرضه‌کنندگان هم وقتی با جدیت وارد می‌شوند که مشتریان زیادی در پلتفرم در انتظارشان باشد.

مرغ یا تخم‌مرغ

این همان مسئله‌ای بود که مایکروسافت و سامسونگ با آن روبه‌رو بودند. وقتی تعداد محصولاتی که سیستم عامل مایکروسافت یا سامسونگ‌ روی آن نصب شده کم باشد، کاربران کمتری هم در بازار خواهد داشت. در نتیجه، توسعه‌دهندگان هم تمایلی به عرضه اپلیکیشن‌های ویژه آن سیستم عامل نخواهند داشت. وقتی تعداد اپلیکیشن‌ها کم باشد، مشتریان هم تمایلی به خرید گوشی هوشمند یا سایر محصولات مبتنی بر آن سیستم نخواهند داشت. خلاصه اینکه ماجرای مرغ و تخم‌مرغ همچنان حل نشده باقی می‌ماند.

اما هوآوی توانست داستان را به شکل دیگری رقم بزند. این شرکت، محصولات متنوع زیادی را تا پیش از تحریم‌ها روانه بازار کرده بود. مدتی پس از آغاز تحریم‌ها، این شرکت اعلام کرد که محصولات جدید را با سیستم عامل هارمونی عرضه می‌کند و بازار ویژه‌ای را نیز به نام اپ گالری برای عرضه اپلیکیشن‌های مبتنی بر هارمونی راه‌اندازی کرد.

سیستم عامل هارمونی برای چه گوشی‌هایی عرضه می‌شود؟

از سوی دیگر، هوآوی این امکان را به کاربران محصولات قدیمی‌تر این شرکت داد تا بتوانند سیستم عامل دستگاه خود را از اندروید به سیستم عامل هارمونی تغییر دهند. این شرکت در اواخر ماه آگوست اعلام کرد حدود ۱۰۰ مدل دستگاه مختلف تولیدی توسط این شرکت از قابلیت به‌روزرسانی سیستم عامل به هارمونی برخوردارند. تا این تاریخ، تعداد دستگاه‌هایی که از سیستم عامل هارمونی استفاده می‌کردند نیز به رقم ۷۰ میلیون رسید.

گفتنی است این تعداد دستگاه طی حدود ۳ ماه به سیستم عامل هارمونی مجهز شدند. تاکنون هوآوی سیستم عامل هارمونی خود را روی گوشی پرچمدارش یعنی میت‌ ۴۰ و همچنین چند محصول راهبردی دیگر یعنی گوشی تاشوی میت اکس۲، ساعت هوشمند سری ۳ و همچنین تبلت جدیدش با نام میت پد پرو قرار داده است. این شرکت امیدوار است تعداد دستگاه‌های مجهز به سیستم عامل هارمونی تا پایان سال‌ ۲۰۲۱ به رقم ۳۰۰ میلیون دستگاه برسد.

بنیانگذار هوآوی چگونه شرایط بحرانی را مدیریت کرد؟

کتاب «هنر نبرد» یکی از منابع کلاسیک در زمینه مدیریت جنگ است. این کتاب توسط سون تزو که یک استراتژیست چینی در قرن پنجم پیش از میلاد بود، نوشته شد. کتاب «هنر نبرد» سال‌هاست نه‌تنها در مدیریت امور دفاعی، بلکه در سیاست و اقتصاد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خودت و دشمنت را بشناس

سون تزو در یکی از بخش‌های این کتاب، جمله معروفی دارد: «اگر خودت و دشمنت را بشناسی، دیگر لازم نیست نگران نتیجه صدها نبرد باشی.» به نظر می‌رسد هوآوی به خوبی از این جمله سون تزو پیروی می‌کند!

اگر از دیدگاه اقتصادی به قضیه نگاه کنیم، «دشمن» نه به معنای رقیب، بلکه به معنای «بازار» است. ماهیت بازار در چند دهه اخیر به سرعت تغییر می‌کند. نیازهای مشتریان سال گذشته شاید شباهتی به نیازهای امسال نداشته باشد. در این دنیای پرتغییر، شرکتی که نتواند خود (یعنی توانمندی‌های داخلی) و دشمن (یعنی بازار و نیاز به نوآوری) را بشناسد، با مشکلاتی جدی روبه‌رو خواهد شد.

توجه به مراحل تحقیق و توسعه، رمز موفقیت گوشی‌های هوآوی

کاترین چن (عضو هیات مدیره هوآوی) تصویر بهتری از تلاش هوآوی برای نوآوری به ما می‌دهد. او در مصاحبه‌ای اعلام کرد از ۱۹۰ هزار کارمند این شرکت، بیش از ۱۰۰ هزار نفر در واحدهای مرتبط با تحقیق و توسعه (R&D) فعالیت دارند.

رقمی که این شرکت برای تحقیق و توسعه هزینه می‌کند نیز بسیار چشمگیر است. در سال جاری بودجه‌ای ۲۰ میلیارد دلاری برای پژوهش در اختیار کارکنان واحدهای این شرکت قرار گرفته است. این میزان تقریبا ۵ برابر مقدار بودجه اختصاص‌یافته در سال ۲۰۱۲ در هوآوی است. هوآوی یکی از چند شرکت برتر دنیا از نظر میزان بودجه بخش تحقیق و توسعه طی ۱۰سال اخیر به شمار می‌رود. این شرکت همچنین از نظر تعداد ثبت اختراع یکی از شرکت‌های برتر در سطح جهان است. تا پایان سال ۲۰۲۰، این شرکت بیش از ۱۰۰ هزار ثبت اختراع فعال را به خود اختصاص داد. از این میان، بیش از ۳ هزار اختراع فقط به فناوری ۵جی اختصاص داشت.