به گزارش اقتصادنیوز ، پاییز با چند اتفاق مهم در کشور در حوزه تورم آغاز شد. نرخ بهره یا همان نرخ سود بین بانکی که علامتی از وضعیت تورمی در کشور است در شروع سومین فصل ۱۴۰۰ به بالاتر از ۱۹ درصد رسیده و شروع به رکودرزنی کرد.
این اتفاق مرتبط با بدتر شدن حساب جاری بانک ها بوده که نیاز آن ها به نقدینگی را بیش از پیش کرده بود. در این حالت بانک مرکزی با سیاست های خود تصمیم گرفت با بسط نقدینگی در بازاری با عنوان بازار باز سعی در کنترل وضع مالی بانک ها داشته و از این طریق با مدیریت نرخ سود خود در این بازار نرخ بهره موزون در بازار کناری یا همان بازار باز را نیز تحت کنترل درآورد.
این نرخ به طور غیر مستقیم با نرخ تورم و وضع معیشتی جامعه در ارتباط بوده و بانک مرکزی برای بهبود وضعیت افزایش سطح عمومی قیمت ها در ایران باید این نرخ را تنظیم کند.
در همین راستا چهار اتفاق مهم در هفته اخیر رخ داد که حاکی از زور آزمایی بانک مرکزی در مقابله با رشد افسار گسیخته نقدینگی بوده است.
اتفاق اول: رکورد بالاترین بسط پول در بازار باز
در عملیات هفته اخیر در بازار باز بانک مرکزی ۳۰ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در بانکها تزریق کرد. بررسی آمار این بسط در تمام هفته های گذشته نشان می دهد این بیشترین میزان بسط نقدینگی در این بازار از سوی بانک مرکزی بوده است.
پیش از این بیشترین میزان بسط نقدینگی در این بازار در هفته منتهی به ۱۹ مهر ماه رقم خورده بود که نشان می دهد در پاییز امسال به طور کلی شاهد روند رو به رشد بسط نقدینگی در بانکها بوده ایم.
اتفاق دوم: کاهش درصد پذیرش اوراق توسط بانک مرکزی
به طور کلی ساز وکار بسط پول در بازار باز بدین شرح است. در این بازار بانک ها اوراقی را به بانک مرکزی برای فروش پیشنهاد می کنند بانک مرکزی به اختیار خود و با توجه به نیاز بانک ها درصدی از اوراق پیشنهادی را از بانک ها خریداری کرده و در ازای آن بانک ها متعهد می شوند در سررسید معلوم و با احتساب نرخ سود مشخص هزینه اوراق را برگردانند.
روند معاملات در این بازار نشان می دهد در هفته های اخیر درصد پذیرش اوراق از سوی بانک مرکزی کاهش پیدا کرده است.
این درصد در هفته های اخیر در ایران سیری نزولی پیدا کرده و از سطح ۱۰۰ درصد تا مرز ۷۸.۲ درصد کاهش پیدا کرده است.
اتفاق سوم: افزایش حاشیه ای نرخ سود بازار باز
سررسید بسط پول در بانکها هفت روزه بوده و بانک ها باید این رقم را هفت روز بعد با نرخ سود محاسبه شده عودت دهند. مسیر نرخ سود در هفته های ابتدایی پاییز نشان می دهد این رقم در هر هفته بازار باز برابر با ۱۹ در صد بوده که در هفته اخیر با ۰.۲۵ واحد درصد افزایش به ۱۹.۲۵ درصد رسیده است.
افزایش این رقم در بازار باز می تواند همسو با رشد نرخ بهره بین بانکی باشد اما در شرایطی که حجم بسط نقدینگی در این بازار افزایشی است این رخداد به تنهایی نخواهد توانست نرخ بهره را بالا بکشد.
اتفاق چهارم: دومین رکورد مجموع بسط نقدینگی در دو بازار
در کنار بازار باز، بازار دیگری نیز در هر هفته برگزار می شود. در این معاملات بانکهای دارای مازاد از جمله بانک مرکزی به بانکهای بدهکار با سررسید کوتاه مدت و نرخ سود مشخص مبلغی را قرض می دهند. در بازار بین بانکی یا بازار شبانه نرخ سود در کوریدور ۱۴ درصد تا ۲۲ درصد بوده که هر دو در اختیار بانک مرکزی می باشد.
زمانی که نرخ سود بین بانکی افزایش پیدا می کند حجم استقراض از بانک مرکزی با نرخ سود ۲۲ درصد نیز رشد پیدا می کند.
اعتبارات قاعده مند در این بازار برابر با ۱۹ هزار و ۱۱۰ میلیارد تومان بوده که نشان می دهد در مجموع ۴۹ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان در بانکها تزریق شده است. بررسی ها نشان می دهد این مقدار دومین رکورد بسط پول در دو سال گذشته بوده که نخستین رکورد آن در هفته منتهی به ۱۹ مهر به ثبت رسیده است.