خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ ۶ سال از برگزاری اکسپو در میلان می‌گذرد در واقع هر ۵ سال اکسپو در یک کشوری برگزار می‌شود اما امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا یک سال به تعویق افتاد و امارات ۶ سال فرصت میزبانی داشت به همین دلیل بستری را آماده کرد تا ۱۹۲ کشور در آن آخرین دستاوردهای خود را به نمایش بگذارند. امسال برای اولین بار ایران به صورت مستقل دارای پاویونی برای صنعت گردشگری شده است اما چقدر این پاویون توانسته در مدت یک ماهی که از افتتاحیه اکسپو در دبی می‌گذرد، موفق عمل کند؟ در نشست اول بررسی حضور ایران در اکسپو که در فضای مجازی برگزار شد، فعالان گردشگری معتقد بودند که این حضور بی رمق بوده است. برخی دیگر باور داشتند ایران محتوا برای عرضه داشت اما روایت کننده نداشتیم یا برعکس. برخی می‌گفتند که محتوایی را در پاویون ایران ندیدند و دیگرانی هم بودند که می‌گفتند شعار اکسپوی امسال را درک نکرده بودیم.
در این نشست از علی اصغر شالبافیان، معاون گردشگری کشور دعوت شد تا به عنوان متولی دولتی پاسخگو باشد اما حاضر به حضور در این نشست مجازی نشد. شرکت مجری برپایی پاویون ایران نیز صلاح را بر عدم حضور دانست و زمانی مسئول پاویون ایران در وزارت صمت نیز در این نشست حضور پیدا نکرد تا ضعف‌های پاویون ایران را توضیح دهد.
با این وجود، نشست با حضور کارشناسان و فعالان صنعت گردشگری برگزار شد که بیشتر آنها از پاویون ایران دیدن کرده بودند و به بررسی آن پرداختند. در بخش دوم این نشست، گفتگوی افراد پیرامون این موضوع منتشر شد.
درآمدزایی از اکسپو آسیب زاست
در این نشست ابراهیم لاریجانی از کارشناسان گردشگری و مدیر سابق بازاریابی معاونت گردشگری گفت: پاویون ایران در امارات نسبت به پاویون ۵ سال قبل میلان بهتر است. نگاه ما به اکسپو درآمدزایی است و این آسیب زاست. دنبال این هستیم که برخی از غرفه‌ها را به جایی بدهیم که بتواند پولش را به ما بدهد و هزینه‌ها را پوشش دهد. ما محتوا داریم آن چیزی که مجری گردشگری ارائه کرده نشان می‌دهد که محتوا هست اما آدمی که آن را عرضه کند نداریم. موضوع را راهنما جذاب می‌کند اما کسی آنجا نیست چنین توضیحی بدهد. من سر این موضوع بحث دارم که چرا باید اجرای پاویون گردشگری به شرکتی سپرده شود که هیچ پیشینه‌ای در حوزه گردشگری ندارد.
پاویون ایران در امارات نسبت به پاویون ۵ سال قبل میلان بهتر است. نگاه ما به اکسپو درآمدزایی است و این آسیب زاست
وی در ادامه گفت: دانش و فکر و رویداد و سناریو برای قبل از رویداد است باید این اتفاق چند سال قبل می‌افتد و تولید محتوا می‌کردیم. وقتی پاویون اجرا می‌شود ما مدیر اجرایی صحنه گردان و شخصیت کاریزماتیک می‌خواهیم تا بتواند این محتوا را خوب ارائه کند. این فرد چه کسی است؟ مدیر شرکت مجری یا فرد دیگری؟ معتقد نیستم که برای اکسپو تور از دبی به ایران بیاوریم. چنین اتفاقی هیچ وقت نمی‌افتد و برای هیچ کشوری هم نمی‌افتد. ۹۰ درصد افرادی که از اکسپو دیدن می‌کنند با هدف می‌روند و برای دیدن اکسپو و جلسات رو در رو وارد آن می‌شوند. چطور می‌شود چنین فردی که هدف اولش دیدن اکسپو هست را آژانس دار ایرانی به کشورمان بیاورد. اصلاً دستاورد این نیست.
لاریجانی گفت: اکسپو چیزی نیست که امروز از آن بهره برداری کنیم بلکه باید از آن در آینده بهره برداری کرد. هر هفته باید آژانس داران یک جلسه داشته باشند. ما در اکسپو هفته گردشگری و سفر داریم و سالن‌های متعددی برای آن تعریف شده است. ولی ما با این جلسات بی ارتباط هستیم ما باید برای صنایع چوب و ادبیات و هر حوزه‌ای هر هفته هیأت تجاری ایران با هیأت تجاری کشور دیگری صحبت کند و با کشورهای بازار هدف صحبت کند. من اکسپو را مرکز گفت و شنود شش ماهه می‌دانستم که الان همه با هم یکجا جمع هستند و دیگر لازم نیست با صرف هزینه‌های گزاف به هر کدام از آنها سفر کنید. باید از این فرصت نهایت بهره را ببریم نشریات و هتل‌های ما کجای اکسپو هستند؟
در ادامه این نشست، علی اکبر عبدالملکی رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران گفت: سه ماه پیش کمیته اکسپو در اتاق بازرگانی تشکیل شد برخی می‌گفتند که چرا اتاق باید برگزار کننده جلسات هیأت‌ها باشد. ما برگزار کننده جلسات هیأت‌های تجاری هستیم نه هیأت‌های عمومی. پس هر کسی می‌تواند برود و با اتاق هم هماهنگ نباشد.
وی یک سال تعویق برگزاری اکسپو را به فال نیک گرفت تا دست اندرکاران بتوانند بهتر برنامه ریزی کنند. عبدالمالکی گفت: این رویداد از نادرترین رویدادهای خاورمیانه است از همه کسانی که نرفته‌اند دعوت می‌کنم که در آن حضور داشته باشند این تجربه ارزنده‌ای است چون می‌توان یک جا با آداب و رسوم و اتفاقات کشورها آشنا شویم.
این رویداد از نادرترین رویدادهای خاورمیانه است از همه کسانی که نرفته‌اند دعوت می‌کنم که در آن حضور داشته باشند این تجربه ارزنده‌ای است چون می‌توان یک جا با آداب و رسوم و اتفاقات کشورها آشنا شویم
عبدالملکی گفت: ما در جلسات سازمان توسعه تجارت، شرکت برگزار کننده پاویون را ندیدم و نمی دانم که چطور به این شرکت واگذار شد. همیشه بخش دولتی کارها را انجام می‌دهند و سرآخر هم به خودشان واگذار می‌کنند آیا شرکت مادرتخصصی گردشگری و جهانگردی یک شرکت خصولتی نیست؟ چرا باید پا در کفش بخش خصوصی کنند؟ اینها باید به بخش خصوصی واگذار می‌شد. علاقه مند هستیم که در اکسپو حضور داشته باشیم به تازگی مصوبه‌ای گرفتم که از کمیسیون گردشگری اتاق و کمیته‌های زیر مجموعه در اکسپو حضور داشته باشیم و از تجربیات به روز کشورها استفاده کنیم.
خشایار نیکزادفر مدیرعامل شرکت مادرتخصصی ایرانگردی و جهانگردی در ادامه این نشست گفت: در سال ۹۸ قبل از برگزاری نمایشگاه ITB برلین فراخوانی دادیم و مجری برای نمایشگاه‌های خارجی از جمله اکسپو انتخاب شد که یک شرکت خصوصی بود. این شرکت غرفه مناسبی را برای برلین آماده کرد ولی نمایشگاه کنسل شد. مبلغی که برای نمایشگاه واریز کرده بود به خاطر تحریم‌ها بلوکه شده بود و در نهایت ۵۰ درصد از پول آژانس‌ها پرداخت شد. بقیه را هم آژانس‌ها نپذیرفتند که به صورت چک پرداخت شود به هر حال مشکل در حال حل و فصل است. برای اکسپو نیز سعی کردیم که فراخوان بدهیم اما هیچ شرکتی جلو نیامد. یک سال نیز برگزاری اکسپو به تعویق افتاد.
گردشگری همیشه در سایه وزارت ارشاد در اکسپو حضور پیدا می‌کرد و مدعیان زیادی داشت که ایفای نقش می‌کردند اما امسال با تلاش زیاد وزارت میراث فرهنگی، جایگاهی برای گردشگری ایجاد کردیم تا به صورت مستقل حضور داشته باشیم
وی افزود: گردشگری همیشه در سایه وزارت ارشاد در اکسپو حضور پیدا می‌کرد و مدعیان زیادی داشت که ایفای نقش می‌کردند اما امسال با تلاش زیاد وزارت میراث فرهنگی، جایگاهی برای گردشگری ایجاد کردیم تا به صورت مستقل حضور داشته باشیم در این راستا با چالش‌هایی نیز رو به رو بودیم. حتی می‌خواستیم رستوران اکسپو را بگیریم تا آن را با هدف گردشگری خوراک اداره کنیم یا در بخش تجاری، صنایع دستی را معرفی کنیم اما به دیگران واگذار کردند در واقع هر فرصتی که درآمدزا بود را به دیگران دادند.
کسری ۸۶ درصدی اعتبارات اکسپو
نیکزادفر بیان کرد: شرکت سهامی به عنوان متولی پاویون ایران در اکسپو از مرحله تحویل زمین، ساخت غرفه و تحویل به اشخاص را مدیریت کرد. اعتباری که پیش بینی شد ۹ میلیون دلار بوده و ۱۶ درصد آن را تخصیص داده‌اند. من هم این عدد را در جلسات شنیدم. آنها مجبور شدند کسری ۸۶ درصدی را از خود نمایشگاه تأمین کنند به همین دلیل غالب بخش‌های اکسپو را به خصوص رستوران به رغم اینکه مکاتباتی در دو سال انجام اخیر انجام دادیم به فرد دیگری سپردند در بخش تجاری نیز می‌خواستیم صنایع دستی را عرضه کنیم که آن را هم واگذار کردند. با این وجود معاون گردشگری به اکسپو رفت و در آن مدت توانست مذاکراتی انجام دهد که منجر به عقد قرارداد خواهد شد. سالنی را نیز برای مذاکرات اختصاص داده‌ایم.
نیکزادفر بیان کرد: وزارت میراث فرهنگی در حال کار است تا در روزهای آینده محتوای بهتری را در اکسپو به نمایش بگذارند. استیجی نیز از ساعت ۱۰ تا ۱۲ وجود خواهد داشت تا امکان اجرای برنامه را داشته باشیم. نصف آن به میراث فرهنگی اختصاص پیدا کرده است معرفی صنایع دستی و آئین‌ها را نیز برای آن مد نظر داریم.
وی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر فرصت چند استان از جمله اصفهان برای معرفی گذشته است گفت: معمولاً استان‌ها برای رفتن به سفر خارجی باید مجوز بگیرند و احتمال دارد این برنامه‌ها تغییر کند به خصوص اصفهان که شهر غنی در حوزه گردشگری است باید بتواند در فرصتی دیگر، محتواهای خود را عرضه کند حتماً در دور دیگری از آنها استفاده می‌کنیم. قرار شده ۱۵ گروه آئینی انتخاب شود که در ایام باقی مانده حضور پیدا کنند.
محمود بنکدارنیا عضو جامعه تورگردانان ایران در این نشست خطاب به نیکزادفر گفت: سابقه شرکت مجری پاویون در حوزه گردشگری چه بوده که نمایشگاه‌ها از جمله اکسپو به این شرکت سپرده شد؟ آن هم درصورتی که هنوز خسارت‌ها بابت کنسل شدن نمایشگاه گردشگری برلین به آژانس‌ها پرداخت نشده است؟
در پاسخ به این سوال نیکزادفر گفت: نمایشگاه‌های خارجی جنبه تجاری دارد ما باید فرهنگ کشورمان را نمایش بدهیم در نمایشگاه‌های خارجی این موضوع یک خلأ بود و نمی‌توانستیم معرف فرهنگ مان باشیم. این شرکت به عنوان سفیران صلح در کشورهای دیگر فعالیت‌های فرهنگی می‌کرد و همان زمان نیز برای نمایشگاه برلین گروههای موسیقی و آئینی و شب ایرانی را در دستور کار داشت. اما نمایشگاه به دلیل شیوع ویروس کنسل شد. این شرکت امتیازات لازم را در فراخوانی که دادیم کسب کرد. ضمن اینکه وقتی فراخوان را به همه جا از جمله روزنامه‌های کثیرالانتشار دادیم هیچ شرکتی جلو نیامد جز همین شرکت.
وی افزود: غرفه گردشگری تنها غرفه‌ای در پاویون دو هزار متری اکسپوست که توانسته آبروی کشورمان باشد. مجری نمایشگاه مگر چه توانایی باید داشته باشد جز اینکه بتواند جاذبه‌ها و فرهنگ یک کشور را به نمایش بگذارد. این شرکت در حوزه معرفی ایران مشکلی ندارد. ما با همه انجمن‌ها مکاتبه کرده بودیم که در این فراخوان شرکت کنند اما پاسخی نگرفتیم. این شرکت فروردین ۹۹ اعلام کرد که حاضر است خسارت آژانس‌ها را پرداخت کند اما رئیس جامعه تورگردانان نپذیرفت. دو بار دیگر هم اعلام کرد حاضر است بخشی را به صورت چک و بخشی را نقدی پرداخت کند اما باز هم رئیس جامعه تورگردانان نپذیرفت و اعلام کرد که تنها نقد می‌گیرند. از ۹۰ هزار یورو تا کنون ۵۰ هزار دلار خسارت توسط این شرکت پرداخت شده است.
مدیرعامل شرکت مادرتخصصی ایرانگردی و جهانگردی گفت: منظور از حضور قوی در اکسپو چیست؟ الان هم از هر پیشنهادی استقبال می‌کنیم و اگر قابلیت اجرا داشته باشد حتماً اجرا می‌شود. روز به روز محتوا نیز غنی‌تر می‌شود و هیچ محدودیتی برای اکسپو نخواهیم داشت. قطعاً با این بودجه‌ای که در اختیار است نمی‌توان کار زیادی کرد. به هر حال حضور پررنگ در چنین رویدادهایی بودجه زیاد هم می‌خواهد.
در ادامه نشست، نفیسه مشعوف از فعالان گردشگری و برگزار کنندگان نمایشگاه‌های گردشگری در ایران گفت: مگر می‌شود به جایی فراخوان زده شود اما کسی آن را ندیده باشد یا انجمن‌ها آن ر ندیده باشند آن هم شرکت‌ها و انجمن‌هایی که برای گرفتن این فرصت تلاش می‌کنند.
پاویون ایران جز ۸ پاویون برتر اکسپو نیست
حرمت الله رفیعی رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی هم گفت: به کدام تشکل نامه زده‌اند که ما ندیدیم؟ شما که توان حضور در اکسپو را نداشتید چرا شرکت کردید؟ بخش خصوصی باید مطالبه کند این هزینه‌ها چرا پایمال شده است؟ الان کار از کار گذشته می‌دانیم ولی باید بخش خصوصی وارد شود.
مهران ابراهیمیان مدیر روابط عمومی اتاق بازرگانی ایران و امارات نیز در این نشست درباره اینکه گفته شده پاویون ایران یکی از پاویون برتر در میان کشورهاست گفت: در واقع یک نشریه معماری معتبر توصیه کرده که پاویون ایران را نیز ببینید اما در زمانی این گزارش را نوشته‌اند که هنوز پاویون ایران ساخته نشده بود! بنابراین این جمله که گفته شد پاویون ایران جز هشت پاویون برتر است، اشتباه بود.
وی با بیان اینکه پاویون ایران آئینه تمام نمای مدیران ماست گفت: غرفه ایران داد می‌زند که نگاه ما به آینده چیست. آنجا آئینه نمایش فعالیت ماست. دوستان در این نشست درست گفتند که هر اتاقی در غرفه ایران به صورت جزیره‌ای فعالیت دارد. موضوع دیگر اینکه بعد از دو سال با وجود ارتباط با فعالان امارات، سهمی که برای اتاق ایران و امارات در نظر گرفته شد این بود که از چند هیأت تجاری دعوت شود و و در حد بازاریابی چند شرکت فعالیت کنیم.
وی افزود: برنامه‌های مناطق آزاد بیشتر مبتنی بر مدیریت هزینه است و روی نشست‌های رو در رو تاکید دارند به شرطی که برنامه‌ها از قبل آماده می‌شد و چشم اندازی را برای بعد از تحریم ترسیم می‌کردیم. نکته دیگرم این است که بیشتر افرادی که به اکسپو می‌خواهند که جهان کوچک را ببینند اما یک فرصت اقتصادی است چون نگاه به آینده کشورها می‌تواند یک پایه‌اش اقتصاد باشد. تا حدود چهار ماه پیش اصلاً اجازه نداشتیم پایمان را به دبی بزاریم اما الان اتفاق دیگری افتاده است و اگر قرار است تحولی باشد باید نگاه سیاسی مان تغییر دهیم.
ابراهیمیان گفت: در دبی با جمعیت مهاجری که دارد، درآمد ناخالص داخلی شأن ۴۷۰ میلیارد دلار است که نه به اندازه ایران نیروی انسانی متخصص و نه جاذبه‌ها و منابع ما را دارد. بلکه در حال جذب گردشگران و نیروی متخصص ماست.
بخش سوم این نشست به زودی در خبرگزاری مهر منتشر می‌شود.